De energietransitie vraagt om een bundel aan verschillende duurzame oplossingen. Er is geen gouden oplossing die overal toepasbaar is. Toch zijn ook niet alle warmtebronnen duurzaam of haalbaar. In de rubriek ‘Blik op Bronnen’ weegt Polderwarmte de voor- en nadelen af van iedere warmtebron. In deze blog spreken we over waterkracht als warmtebron.
Water als energiebron
Door middel van de stroomsnelheid van het water, vaak afhankelijk van hoogteverschillen, kan er energie opgewekt worden. Dit kan door middel van waterwielen die in beweging worden gebracht door het water. Deze manier is een eeuwenoude manier die veel mensen herkennen van molens en uit musea. Er zijn er nog een aantal in gebruik in Nederland, maar vrijwel allemaal voor privégebruik. Tegenwoordig worden waterturbines ingezet, vergelijkbaar met een fietsdynamo en ook wel onderwatermolens genoemd. Door de as van de turbine onder water te laten draaien door de stroming van het water, wekt de generator elektriciteit op.
Nederland en waterkracht
Nederland staat wereldwijd bekend als expert op het gebied van water. Waterkracht heeft echter geen grote rol in het huidige energie-aanbod. De grootste reden hiervoor is dat de stroomsnelheden te beperkt zijn en omdat er nauwelijks hoogteverschillen zijn waardoor er maar weinig elektriciteit gegenereerd kan worden. In Zeeland echter, de enige provincie in Nederland met land in zee, kan wel gebruik worden maken van de stroming van het zeewater, veroorzaakt door eb en vloed, zogenaamde getijde-energie. Sinds 2016 wordt daar in de Oosterschelde al ervaring mee opgedaan en een ambitieus samenwerkingsverband wil dat komende jaren fors opschalen. Nederland kent vier middelgrote waterkrachtcentrales in Alphen/Lith (levert stroom voor 15.000 huishoudens), Maurik (levert genoeg stroom voor 8.000 gezinnen), Linne en Hagestein. Milieucentraal pleit dat het totale vermogen waterkracht in Nederland maximaal 37 megawatt bedraagt, maar als Zeeland slaagt met haar project, dan komt daar nog eens 100 megawatt bij.
Omdat waterkracht voornamelijk elektriciteit opwekt en er ook nog weinig onderzoek is gedaan naar de mogelijkheden van de stuwen die bijvoorbeeld Haarlemmermeer in haar beheer heeft, ziet Polderwarmte op korte termijn weinig potentie voor waterkracht als warmtebron in een slim groen warmtenet, maar op lange termijn zijn er zeker kansen.
Tegenstanders
Natuurorganisaties, zoals Natuurmonumenten, zijn geen voorstander van energie uit waterkracht. Door een verstoring van de waterprocessen kan de ecologische kwaliteit achteruitgaan. Daarnaast kunnen vissensoorten verhuizen omdat ze gedesoriënteerd raken of sterven. Gezien de beperkte opbrengst van de waterkrachtcentrales, zijn natuurorganisaties daarom tegen energie uit waterkracht. Misschien dat daar met goede visgeleidingssystemen in de toekomst verandering in komt.
Voordelen:
- Onuitputtelijk
- Geen uitstoot
- Past goed bij de kennis(export) van Nederland waterland
Nadelen
- Niet overal mogelijk
- Schaadt ecosystemen
- Grote, kostbare voorzieningen voor nodig