Blik op bronnen in een nieuw jasje: Aquathermie – De veelzijdige kracht van water voor de warmtetransitie
30-09-2024 In het verleden deelden we wekelijks onze populaire blogserie ‘Blik op Bronnen’. De wereld is echter veranderd, en daarom hebben we besloten de inhoud te actualiseren. Wil je op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen? Volg ons dan op social media.
Polderwarmte kijkt graag naar welke warmtebronnen haalbaar, betaalbaar en duurzaam zijn. In dit deel bespreken we aquathermie, een innovatieve techniek waarbij thermische energie uit water wordt gehaald voor het verwarmen en koelen van gebouwen. Deze techniek kan een belangrijke bijdrage leveren aan de warmtetransitie in Nederland, waar water een cruciale rol speelt.
Wat is aquathermie?
Aquathermie is een methode om warmte of koude uit water te winnen voor toepassingen zoals verwarming en koeling van gebouwen. Dit proces kan bijdragen aan de verduurzaming van warmtenetten en wordt gezien als een milieuvriendelijk alternatief voor traditionele, gasgestookte systemen. Door water als warmtebron te gebruiken, speelt aquathermie in op de behoefte aan stabiele, hernieuwbare energiebronnen. Waterlichamen zijn volop aanwezig in Nederland, wat deze techniek bijzonder relevant maakt.
Aquathermie kan in drie hoofdvormen worden onderverdeeld: TEO (Thermische Energie uit Oppervlaktewater), TEA (Thermische Energie uit Afvalwater) en TED (Thermische Energie uit Drinkwater). We gaan in deze blog kort in op de drie hoofdvormen. In afzonderlijke artikelen behandelen wij deze uitgebreider aangezien alle drie de technieken relevant zijn in het werkgebied van Polderwarmte.
Thermische Energie uit Oppervlaktewater (TEO)
Onttrekt warmte uit meren, rivieren en kanalen. Het onttrekken van warmte moet zorgvuldig worden beheerd om ecologische schade te voorkomen.
Thermische Energie uit Afvalwater (TEA)
TEA draait om het benutten van de warmte die aanwezig is in afvalwater, zoals rioolwater en industrieel afvalwater. Samenwerkingen met rioolwaterzuiveringsinstallaties (RWZI’s) vergroten de efficiëntie van TEA-systemen verder door warmte terug te winnen voordat het water weer wordt geloosd in het milieu.
Thermische Energie uit Drinkwater (TED)
Benut de thermische energie in het drinkwaterdistributienetwerk, waarbij waterkwaliteit altijd wordt gewaarborgd.
De voordelen van aquathermie
Aquathermie biedt aanzienlijke voordelen voor de verduurzaming van de warmtevoorziening. Ten eerste is water in Nederland overvloedig aanwezig, zowel in de vorm van oppervlaktewater als afval- en drinkwater. Dit maakt aquathermie een aantrekkelijke energiebron die goed aansluit op de Nederlandse infrastructuur. Bovendien kunnen de drie vormen van aquathermie vaak worden geïntegreerd in bestaande systemen, zoals riolen of drinkwaterleidingen, wat de investering voor de toepassing van deze technieken beperkt en het kostenefficiënt maakt.
Daarnaast is aquathermie een stabiele en voorspelbare bron van thermische energie. Waterlichamen, vooral afvalwatersystemen, hebben vaak een constante temperatuur, wat het een betrouwbare warmtebron maakt, ongeacht de weersomstandigheden. Dit geeft aquathermie een voorsprong op zonne- en windenergie, die sterk afhankelijk zijn van het weer en seizoen.
Uitdagingen van aquathermie
De techniek brengt echter ook uitdagingen met zich mee. Zo moet de waterkwaliteit te allen tijde gewaarborgd blijven, vooral bij TED en TEA, en is regelmatig onderhoud van de infrastructuur essentieel. Bij TEO moet bovendien goed gelet worden op de ecologische impact, omdat temperatuurveranderingen van waterlichamen schadelijk kunnen zijn voor flora en fauna.
Conclusie
Aquathermie is niet langer een techniek in de planfase, maar wordt al op diverse plaatsen in Nederland met succes toegepast. Zo wordt in ‘s-Hertogenbosch (Groote Wielen) thermische energie uit oppervlaktewater (TEO) gebruikt om woningen te verwarmen, en in Overvecht, Utrecht wordt warmte gewonnen uit het Amsterdam-Rijnkanaal. Ook de Sloterplas in Amsterdam levert warmte voor nabijgelegen gebouwen via aquathermie. Deze en andere operationele projecten tonen aan dat aquathermie een kostenefficiënte en duurzame oplossing is die op schaal toegepast kan worden.
Dankzij de overvloed aan waterbronnen en het benutten van bestaande infrastructuren, zoals drinkwaterleidingen en rioolwaterzuiveringsinstallaties, kan aquathermie een stabiele en betrouwbare energiebron vormen. Hoewel er nog uitdagingen zijn op het gebied van ecologische bescherming en infrastructuurkosten, bewijzen deze projecten dat aquathermie nu al een belangrijke bijdrage levert aan het behalen van klimaatdoelstellingen en het verminderen van CO₂-uitstoot.
