‘Blik op bronnen’, deel 5a: Aquathermie/TEO

In de rubriek ‘Blik op bronnen’ weegt Polderwarmte de voors en tegens van warmtebronnen af. Er zijn nog geen warmtebronnen zonder nadelen, maar is er wel nu actie nodig. Groene stroom en isolatie zijn ook heel belangrijk voor de energietransitie; fossielvrije ruimteverwarming heeft echter een veel grotere invloed op de aanpak van de klimaatproblematiek. We moeten daarom niet zomaar warmtebronnen uitsluiten. Polderwarmte focust in deze rubriek op de vraag, welke warmtebronnen haalbaar, betaalbaar en duurzaam zijn.

Nederland staat bekend om de omgang met het water. Waterbeheer zorgt voor het beschermen van land, maar ook voor het soms vol laten lopen van polders. In de energietransitie kan Nederland een nog  betere waterbeheerser worden door energie uit water te onttrekken, ook wel aquathermie genoemd. Aquathermie is te verdelen in drie vormen: TEO (Thermische Energie uit Oppervlaktewater), TEA (Thermische Energie uit Afvalwater) en TED (Thermische Energie uit Drinkwater). In deze blog zal dieper ingegaan worden op TEO. Later deze week zullen TEA en TED volgen.

TEO

Thermische energie uit oppervlaktewater is te verkrijgen door gebruik te maken van de temperatuur van het water, ofwel, van de energie die in het oppervlaktewater zit. Deze energie haal je met een warmtepomp uit dit water. Daarmee koel je het water af. Die warmtepomp zorgt er dus voor dat de energie die uit het water gehaald wordt, op een temperatuur uitkomt die geschikt is voor het verwarmen van huizen en andere gebouwen. Een bijkomend voordeel van deze techniek is, dat je de temperatuur van het oppervlaktewater afkoelt De met de warmtepomp geproduceerde warmte, kun je direct gebruiken door het aan te sluiten op een warmtenet. Het is ook mogelijk om de energie uit het oppervlaktewater op te slaan in de bodem met bijvoorbeeld een WKO-installatie. Met een collectieve warmtepomp, of een warmtepomp per gebouw, kan dit vervolgens ook verwarmd worden naar de juiste temperatuur. Een collectieve warmtepomp is zuiniger in elektriciteitsgebruik. Er is een warmtenet van goed geïsoleerde leidingen nodig om het warme water naar de woningen of kantoren te transporteren.

Polderwarmte

Noord-Holland pleit in Trouw dat met TEO en TEA ruim 1.5 miljoen huizen van het aardgas af kunnen, wat 98% van de provincie is. Haarlemmermeer en Haarlem kunnen bijvoorbeeld goed gebruik maken van de Ringvaart en het Spaarne. In Haarlemmermeer loopt bijvoorbeeld een traject om het oppervlaktewater rond de forten (als onderdeel van De Stelling van Amsterdam) te gebruiken voor de winning van thermische energie om de forten en omliggende woningen mee te kunnen verwarmen. Zo krijgen delen van deze historische waterlinie mogelijk een innovatie toepassing met duurzame warmte voor de toekomst.

Polderwarmte heeft de optie om warmte uit het oppervlaktewater te winnen onlangs nog succesvol uitgewerkt voor een woningbouwcorporatie, zodat de cv-ketels, betaalbaar, vervangen kunnen worden door een duurzame warmtevoorziening. Dat zijn mooie stappen in de warmtetransitie, waarvan de we kennis en ervaring graag met anderen delen. Er lopen momenteel volgens het Netwerk Aquathermie ongeveer 10 TEO-projecten in deze provincie. Hopelijk gaan er op korte termijn nog vele projecten in deze waterrijke provincie volgen.

Voordelen

• Geen uitstoot (indien groene elektriciteit gebruikt wordt)
• Beperkte ruimtelijke impact
• Betaalbaar
• Kan hittestress wegnemen en waterkwaliteit verbeteren
• Belast elektriciteitsnet tot zo’n 80% minder dan all electric-oplossingen

Nadelen

• Moet met elektrische warmtepomp verder verwarmd worden
• Is afhankelijk van geografische ligging