De laatste tijd verschijnen er steeds meer berichten over woonlastenneutrale verduurzaming. Dit is een belangrijk uitgangspunt uit het Klimaatakkoord, waarmee bedoeld wordt dat het treffen van energiebesparende maatregelen, de gemiddelde maandelijkse energiekosten voor huishoudens niet mag verhogen. De vraag is hoe houdbaar dit uitgangspunt is. Uit onderzoek van het PBL bleek dat een aantal type huishoudens hun woning niet kunnen verduurzamen zonder dat de totale woonlasten verhogen. Ook stuurde de VNG een felle brief naar de Kamer na een amendement over woonlastenneutraliteit van VVD-kamerlid Daniel Koerhuis. “Maar gemeenten kunnen dit [woonlastenneutraliteit] onmogelijk zelf bekostigen, (…). Dat zou de doodstreek zijn voor het Klimaatakkoord, waarschuwt de VNG.”
Toch is het mogelijk om te verduurzamen zonder hogere maandelijkse energiekosten. Het doel is om isoleren te combineren met een betaalbare vorm van duurzame energie. Elektrische oplossingen zijn daarbij een voor de hand liggende aanpak, maar aansluiten op een warmtenet is dat ook. Warmtenetten kunnen woonlastenneutraal zijn voor de afnemer en een betaalbare aardgasvrije oplossing bieden voor gemeenten.
Betaalbaar voor gemeenten
De meeste warmtebedrijven realiseren zélf de aanleg van duurzame warmtenetten en doen dat geheel voor eigen risico en rekening. Warmtebedrijven investeren dus in hun eigen infrastructuur. Dat gebeurt zo veel mogelijk in overleg met de gemeente en andere grondeigenaren, zodat de aanleg van warmtenetten tot zo min mogelijk tot overlast leidt en zodat werkzaamheden met andere infrastructurele projecten gecombineerd kunnen worden.
In de plannen van de gemeenten en andere (semi)overheden wordt ingezet op isolatie, en dat is goed, want we willen zoveel mogelijk energie besparen. In combinatie met een aansluiting op een warmtenet, komen kosten en baten beter met elkaar in balans en wordt ‘woonlastenneutraal’ haalbaar. Sommige panden, zoals oudere woningen en monumenten, zijn vaak niet volledig te isoleren, maar in combinatie met een aansluiting op een warmtenet wel betaalbaar te verduurzamen.
Betaalbaar voor pandeigenaren
Uit de Warmtewet volgt dat maandelijkse energiekosten niet hoger mogen zijn dan de huidige gasprijzen. Voor deze vergelijking met aardgas moet naar het totaalpakket gekeken worden. Zo is er bijvoorbeeld na aansluiting op een warmtenet, geen onderhoud of aanschaf van een nieuwe cv-ketel meer nodig. Ook is het interessant na te denken wat er gebeurt met de gasprijzen als er schaarste ontstaat of als er een deadline komt: de gasprijzen zullen stijgen (en zeker de energiebelasting op aardgas) en er zal haast geboden zijn bij de overstap. Voor pandeigenaren is een aansluiting op een warmtenet daarnaast een mogelijkheid om op eigen tempo te isoleren en andere verduurzamingsmaatregelen te treffen. Er gaat namelijk geen fossiele warmte verloren, het warmtenet biedt alleen fossielvrije warmte.
Nú verduurzamen
Woningcorporaties en VvE’s kunnen vaak nu hun huurders en bewoners al goedkopere maandlasten aanbieden als zij aansluiten op een slim groen warmtenet, omdat ze vaker collectieve oplossingen zoeken en nu al gebruik kunnen maken van verschillende subsidieregelingen. Daarmee houden met name corporaties de ruimte om te kunnen investeren in nieuwbouw, een andere grote opgave voor onze samenleving. Het uitstellen van verduurzamingsplannen van gemeenten kan het schrijnende gevolg hebben dat huurders langer hoge energiekosten betalen en nieuwe woningen langer op zich laten wachten. Ook daarom moeten we nu verduurzamen.