De energietransitie komt langzaam maar zeker op gang, maar welke warmtebronnen zijn het meest geschikt? In de rubriek ‘Blik op bronnen’ weegt Polderwarmte de voors en tegens van warmtebronnen af. Op dit moment zijn er nog geen warmtebronnen zonder nadelen, maar is er wel nu actie nodig. We moeten daarom niet zomaar warmtebronnen uitsluiten zonder eerst de belangrijkste voor- en nadelen op een rij te zetten. Hoe zorgen we ervoor dat de energietransitie haalbaar, betaalbaar en duurzaam blijft? Polderwarmte bespreekt in de komende twee blogs biomassa in de vorm van biogas(6a) en biowarmte(6b).
Biomassa
Biomassa is een ruim begrip en omvat eigenlijk al het organisch materiaal in de wereld. Van gft, frituurvet en rioolslib tot hout en gras. Sommige vormen kun je direct verbranden, daarmee creëer je warmte waarmee industrieën, bedrijven en woningen verwarmd kunnen worden. Ook kun je biomassa omzetten naar biogas door deze te vergassen of vergisten. Daarom spreken we steeds meer van biogrondstoffen en minder van biomassa.
Polderwarmte
Het gebruik van met name houtige biomassa voor energie staat steeds meer onder druk. Zo besloot de Tweede Kamer in oktober om de subsidies voor biogrondstoffen (geleidelijk) af te bouwen. Zoals we in de blog ‘Biomassa: niet óf maar hoe’ al aankaartten: het is er, dus waarom gebruiken we het niet? Net als bij afvalwater– en afvalwarmte is Polderwarmte voorstander van het gebruik van een reststroom die verder geen andere zinvolle of duurzamere benutting kent. Export, verrotting of open verbranding leiden vaak tot dezelfde of zelfs meer emissie.
Daarnaast zijn we op dit moment niet in de luxe positie om te kiezen tussen duurzame warmtebronnen. Er is actie nodig. De NVDE berekende dat slechts 8% van de totale energievraag duurzaam is. Eenmaal opgestart met biogrondstoffen kunnen warmtebedrijven steeds meer andere duurzame warmtebronnen toevoegen en zo het gebruik van biogrondstoffen voor verwarming weer afbouwen. Uiteindelijk zal verbranding van biogrondstoffen alleen dienen als back-up of voor de opvang van pieken in de warmtevraag.
Biogas
Sommige biogrondstoffen kunnen omgezet worden naar biogas door vergassing en vergisting. Niet iedere soort biomassa is hiervoor even geschikt. Dit hangt af van hoeveel energie het type biomassa oplevert en tot hoeveel uitstoot eventuele verbranding leidt. Tijdens het vergassen van biomassa wordt de biomassa verwarmd tot 700 ºC waardoor waterstof, koolmonoxide en koolwaterstoffen vrijkomen. Deze gassen samen worden syngas genoemd en dat kan gebruikt wordt in het huidige gasnet, in gasmotoren en in ketels. Daarnaast zijn biogrondstoffen te vergisten door de juiste reststromen in een zuurstofarme tank te verzamelen. Het biogas dat ontwikkeld wordt door het biologische vergistingsproces met bacteriën, kan ‘afgetapt’ worden en gebruikt worden als gas.
Toepassingen
De biogas kan omgezet worden in elektriciteit en warmte via een warmtekrachtkoppeling-installatie (wkk-installatie). Daarnaast kan biogas ingevoegd worden in het bestaande aardgasnet. Ook zijn er al auto’s die op biogas kunnen rijden. Wellicht zijn in de nabije toekomst mobiele biogasinstallaties in te zetten als startmotor van een warmtenet. De ontwikkeling van een warmtenet kost geld en opstarttijd, dus dan kan klein beginnen een kans zijn om daarnaast eerst genoeg aansluitingen en koppelkansen te verzamelen.
Voordelen biogas
- Geen nieuwe infrastructuur nodig
- Nuttig gebruik reststroom
- CO2-neutraal
- Lage transportkosten
Nadelen
- Biogasinstallaties zijn erg kostbaar, komen niet altijd voor subsidie in aanmerking en biogas is dus waarschijnlijk in veel gevallen duurder dan aardgas
- Vrijgekomen methaan kan milieuverontreiniging veroorzaken
- Cv-ketels, auto’s en motoren vragen om kostbare aanpassingen
- Niet alle biomassa is geschikt om biogas van te maken en daarmee is het beperkt beschikbaar