‘Blik op Bronnen’, deel 12: Zonnewarmte

Welke warmtebronnen helpen ons de energietransitie te versnellen? Welke duurzame bronnen zijn er beschikbaar? In de rubriek Blik op Bronnen kijken we naar de haalbaarheid en betaalbaarheid van warmtebronnen voor in een slim groen warmtenet. In deze blog bespreken we zonnewarmte.

Zonnewarmte

De warmte van de zon is al eeuwenlang onze voornaamste bron van verwarming. In de zomer is er dan ook een stuk minder vraag naar warmte: de warmte is er al door de zon. Toch heb je daarmee niet vanzelfsprekend ook warm tapwater voor de afwas of om mee te douchen. En in de winter, hoe kom je dan aan warmte? Daarom zijn er verschillende technieken om warmte uit zon te winnen.

De bekendste toepassing is de zonneboiler. Een zonnecollector vangt het zonlicht op en zet dit om in warmte. In een boiler, een soort watervat, wordt de warmte opgeslagen in het opgeslagen water. Dit water wordt vervolgens ingezet voor warm tapwater. Een grotere boiler, ook wel een zonneverwarmingsinstallatie genoemd, kan ook ruimteverwarming leveren voor het hele huis.

Daarnaast zijn er zonnepanelen die elektriciteit en warmte leveren: de PVT-panelen. Elektriciteit kan, zoals al besproken bij enkele eerder besproken energiebronnen, een warmtepomp voeden om warmte te produceren. Het mooie aan PVT-panelen is dat ze, naast elektriciteit, ook direct warmte kunnen leveren. Deze vaak lage temperatuurverwarming is warm genoeg voor het verwarmen van de vloerverwarming.

Polderwarmte

Zonnepanelen zijn, net als windmolens, een veel genoemde oplossing in transitieplannen van gemeentes en provincies. Zo is de gemeente Haarlemmermeer voornemens om zonnepanelen langs de landingsbanen bij Schiphol te plaatsen en staat er op De Groene Hoek I een zonneweide. Deze oplossingen zijn echter maar een deel van de oplossing; ze worden namelijk vooral ingezet voor groene stroom. Echter, stroom is 40% van de rekening en warmte 60% in dichtbebouwde gebieden. Zonnepanelen zouden dus ook een rol kunnen spelen in de warmtetransitie. Het is daarbij wel van belang dat het elektriciteit niet overbelast raakt door het gebruik van (individuele) warmtepompen. Polderwarmte pleit daarom voor een collectieve oplossing: een slim groen warmtenet.

Zonneweides of individuele zonnepanelen kunnen ingezet worden in het slim groen warmtenet. Op zonnige dagen kunnen er pieken ontstaan waardoor het elektriciteitsnet de toevoer niet meer aankan. Op dat moment is het mogelijk om de elektriciteit om te zetten naar groene warmte en deze warmte op te slaan in het warmtenet. Zo gaat er minder energie verloren en geniet de hele wijk van duurzame warmte. Ook ontlasten we op die manier het elektriciteitsnet. Zeker in de omgeving van Haarlemmermeer is het elektriciteit snel overbelast en kan de buffer in een slim groen warmtenet oplossing bieden.

Voordelen
  • Geen uitstoot
  • Kan als buffer dienen
  • Zonnewarmte is onuitputtelijk
Nadelen
  • Afhankelijk van het weer
  • Zonnepanelen en -weides veranderen het uitzicht en vereisen draagvlakte
  • Er zijn aanwijzingen dat zonneweides de grond aantasten